Net-billing


Net-billing w fotowoltaice

Korzystanie z instalacji fotowoltaicznej w swoim budynku wiąże się z koniecznością dopełnienia kilku formalności. Użytkownicy mogą sprzedawać nadwyżkę energii do sieci, jednak wówczas niezbędne jest odpowiednie rozliczanie takich transakcji. Po 1 kwietnia 2022 roku zmieniły się zasady dotyczące zasad rozliczania i magazynowania nadwyżek prądu w sieci.

Czym jest net-billing?

Net-billing to nowy system korzystania z nadwyżek energii wyprodukowanych przez instalację fotowoltaiczną. Zastąpił on tzw. opusty wykorzystywane w systemach stworzonych przed 1 kwietnia 2022 roku. Zgodnie z nim nadwyżki energii mają być gromadzone nie w formie kWh, lecz złotówek, po przeliczeniu zgodnie z obowiązującym kursem.

Net-billing – nowe pojęcia

Wraz ze zmianami w ustawach pojawiły się nowe pojęcia. Najważniejsze z nich, które powinien znać każdy właściciel instalacji fotowoltaicznej to:

  • konto prosumenta – to na nim rozlicza się wartość nadwyżki prądu i pobiera pieniądze w sytuacji, gdy instalacja fotowoltaiczna staje się mniej wydajna;
  • depozyt prosumenta – to środki znajdujące się na koncie prosumenta, wykorzystywane do rozliczeń przez sprzedawcę energii – środki te rozlicza się przez 12 miesięcy od ich wpłynięcia na konto;
  • rynek dnia następnego – to ceny, na podstawie których wylicza się wartość zgromadzonego prądu, określenie cen energii następuje na dzień przed następną dobą;
  • autokonsumpcja – to bieżące zużycie energii przez prosumenta.

Co to jest prosument?

W ustawie zawarto różnego rodzaju określenia, które mogą być niejasne dla osób niezwiązanych bezpośrednio z fotowoltaiką i jej rozliczaniem. Najważniejsze z nich to:

  • prosument energii odnawialnej – to pojęcie, z którego korzystano już wcześniej, przed zmianami wprowadzonymi 1 kwietnia 2022 roku. Oznacza ono odbiorcę końcowego wytwarzającego energię w instalacji fotowoltaicznej o mocy do 50 kW wyłącznie na własne potrzeby. Pojęcie to nie dotyczy osób, które korzystają z prądu ze źródeł odnawialnych na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej;
  • wirtualny prosument – to nowej pojęcie oznaczające odbiorcę końcowego korzystającego z instalacji o mocy do 50 kW. Taka osoba musi jednak mieć instalację przyłączoną do sieci w innym miejscu niż to, z którego pochodzi dostarczona energia elektryczna. Instalacja nie może być wówczas przyłączona do sieci z wykorzystaniem systemu elektrycznego w budynku wielorodzinnym;
  • prosument zbiorowy – to pojęcie bardzo podobne do wirtualnego prosumenta, jednak dotyczy ono budynków wielorodzinnych, w których znajduje się punkt poboru energii elektrycznej odbiorcy końcowego.

Określenia prosumentów dotyczą zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorstw, rolników, wspólnot mieszkaniowych czy kościołów. W niektórych przypadkach konieczne jest jednak spełnienie dodatkowych wymogów, by można było używać tego pojęcia.

Energia pozyskiwana z fotowoltaiki

Net-billing – schemat

Omawiając temat net-billingu, warto skupić się na schemacie dotychczasowego systemu oddawania nadwyżek energii elektrycznej do sieci, czyli net-meteringu. W większości budynków nawet 70–80% wyprodukowanego prądu nie jest zużywane na bieżąco, zwłaszcza w okresie wiosenno-letnim. Taka nadwyżka może zostać oddana do sieci. Użytkownik może ją następnie odebrać w ciągu 12 miesięcy. W przypadku instalacji o mocy do 10 kW jest to 80% wartości oddanego prądu, a jeśli system ma moc od 10 kW do 50 kW – 70%.

System ten nie będzie funkcjonował w przypadku instalacji fotowoltaicznych, które powstały po 1 kwietnia 2022 roku. Zasada ta nie obejmuje zatem właścicieli już istniejących systemów, a także tych, którzy wcześniej podpisali umowę dotyczącą rozpoczęcia inwestycji. Od tego momentu mogą oni przez 15 lat korzystać ze schematu oddawania i pobierania energii z sieci.

Net-billing to nowy system, który zastąpił wspomniane rozwiązanie. W tym przypadku prąd oddany do sieci będzie przeliczany na złotówki, zgodnie z aktualnym kursem Towarowej Giełdy Energii. Następnie taką energię będzie można ponownie „wykupić” z użyciem zgromadzonych środków. Transakcjami zajmuje się operator, z którym prosument podpisał umowę. Opłacalność sprzedaży i zakupu energii zależy wówczas od aktualnych cen prądu.

Czy opłaca się przejść na net-billing?

Przejście na system net-billing zapewnia pewne korzyści zwłaszcza na etapie tworzenia instalacji. Wcześniej użytkownicy wybierali panele o większej mocy, by możliwe było zrekompensowanie około 20% energii pozostającej w sieci, której nie da się odzyskać. Obecnie metoda przeliczania 100% nadwyżki na pieniądze pozwala na stworzenie instalacji o mocy adekwatnej do zapotrzebowania w danym budynku. W efekcie maleją zatem koszty inwestycji, czasem o kilka lub nawet kilkanaście tysięcy złotych.

Trzeba jednak liczyć się z wahaniem cen prądu – opłaty mogą się dynamicznie zmieniać. Z tego powodu przed stworzeniem instalacji konieczne jest przygotowanie prognoz opłacalności, biorących pod uwagę aktualną sytuację na rynku i zapotrzebowanie na prąd w danym budynku.

Czy fotowoltaika się opłaca w systemie net-billing? W większości przypadków tak, choć warto przemyśleć swoją decyzję, zwłaszcza gdy korzystasz już z instalacji fotowoltaicznej stworzonej przed 1 kwietnia 2022 roku. W innym przypadku net-billing jest obowiązkowy.

Jak przejść na net-billing?

System net-billing obowiązuje wszystkich prosumentów, którzy zdecydowali się na stworzenie instalacji fotowoltaicznej po 1 kwietnia 2022 roku. Osoby, które zainwestowały w taki system wcześniej, również mogą zdecydować się na tę formę rozliczeń. Konieczne jest wówczas złożenie pisemnego oświadczenia do sprzedawcy energii na co najmniej 21 dni przed początkiem kwartału.

Net-billing a system opustów

W przypadku opustów na starych zasadach opłatą za możliwość magazynowania energii w sieci jest około 20% wyprodukowanego prądu. Net-billing bazuje na aktualnych cenach prądu. Może się więc okazać, że prosument, sprzedając energię jednego miesiąca za wyższą cenę, kupi ją za niższą w kolejnych lub odwrotnie. Opłacalność net-billingu zależy więc od aktualnych kosztów prądu. Jeśli są one stałe, takie rozwiązanie może okazać się dużo korzystniejsze niż opusty.